بررسی سکه های تیموریان

ظهور تیمور و سلطنت خاندان او تغییرات مهمی را در آسیای مرکزی و بخصوص ایران بوجود آورد هنوز همه جوانب ظهور و سلطنت این سلسله مطالعه نشده است . هرچند برخی و مخصوصا" هنر ایرانی دوره تیموری - بیشتر مورد توجه و دقت قرار گرفته است از این لحاظ مطالعه آقای ناصر سیفی در سکه های تیموری باارزش است ، متاسفانه محدودیت امکانات در شیراز اجازه نمیدهد که این مطالعه همه جانبه باشد و مثلا" معیار سکه همچنان مسکوت مانده است اما بی شک ایشان توانسته است قلمرو تیموریان را با توجه به ضرابخانه ها بیش از پیش روشن کند. او این کار را با ارائه چند نقش روشن تر کرده است و از آن جهت که سکه بیش از عوامل دیگر نفوذ اقتصادی و سیاسی یک دولت را می رساند او توانسته است دقیق تر از آنچه تا به حال بوده قلمرو شاهان این سلسله را آشکار سازد. دسترسی نداشتن به مجموعه های مناسب نیز از موانع دیگری است که کار ایشان را محدود کرده است . بدیهی است که اگر این امکان برای ایشان وجود داشت جزوه حاضر بیش از این که هست میتوانست مفید باشد و لااقل از همه نمونه های لازم عکس داشته باشد. همت ایشان بیشتر مصروف جنبه های شناختاری سکه ها و مشخصهای فرهنگی آنها بوده است و نه جنبه دیگر لازم است تذکر داده شود که روش سکه زنی تیموری عینا" توسط امرای قراقویونلو و بالاخره صفویان اولیه بدنبال شده است . حتی سکه های شاهرخ تا مدتی در سلطنت شاه اسمعیل (باسور شارژعلی) رواج داشته است و نمونه هائی از آنها بدست داریم . دسته خاصی از سکه های تیموری آن گونه سکه های مسی است که نام شاه خاصی را با خود ندارند و بلکه روی آنها کلمات مشهوری نظیر عدل شیراز، عدلیه شیراز، عدل سلطان و ... دیده می شود. از این گروه آنچه تاریخ ندارد کار را مشکل تر میکند. از آنجا که نگارنده این سطور خود مقاله ای در باره آنها پرداخته است ، آقای سیفی از بحث در باره آنها صرفنظر نموده است . امیدوارم زمانی که امکان چاپ این مجموعه فراهم میشود هم نمونه های بیشتری (بخصوص عکس آنها) در این جزوه درج شود و هم آقای سیفی بتواند عیار سکه های تیموریان تعیین کند و لااقل به صورت یک جدول در کتاب نتیجه یک مطالعه خام باد تذکر دهم که عیار سکه های این سلسله در آغاز پائین تر بوده است و در عهد شاهرخ و جانشینان او ارتقاء یافته است و علت این تغییر را باید نتیجه اقتصادی کارهای تیمور و جانشینان او دانست .